Żółta karłowatość jęczmienia

Żółta karłowatość jęczmienia (Barley Yellow Dwarf Virus) to choroba roślin, wywoływana przez wirusy, która występuje w jęczmieniu, pszenicy, owsie i różnych gatunkach traw. Wirusy karłowatości przenoszone są przez owady jako wektory: wirus żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV) przenoszony jest głównie przez mszycę owsianą i mszycę zbożową. W Polsce najczęściej stwierdza się obecność wirusów żółtej karłowatości jęczmienia w dwóch gatunkach (BYDV-MAV) i (BYDV-PAV).

Główne objawy choroby to żółknięcie liści oraz karłowatość roślin co prowadzi finalnie do spadku plonów. Początkowo objawy choroby widoczne są na pojedynczych roślinach, z czasem natomiast wirus rozprzestrzenia się tworząc swego rodzaju gniazda będące siedliskiem zakażenia w kształcie kręgów występujących placowo. Na liściach zainfekowanych w przypadku jęczmienia i pszenicy możemy zaobserwować pomarańczowe lub żółte przebarwienia, natomiast w przypadku owsa pojawiają się przebarwienia w kolorze czerwono-fioletowym. Zmiany w liściach widoczne są od wierzchołków, natomiast blaszki liściowe stają się sztywne i ustawiają się pod kątem ostrym. Zainfekowane rośliny stają się karłowate i rosną w kępach.

źródło: agrobaseapp.com

Szacuje się że straty spowodowane przez wirusa BYDV mogą sięgać 30-40%. Natomiast spadek plonu na plantacji porażonej wirusem w dużym stopniu zależy od terminu porażenia roślin, mianowicie rośliny porażone we wczesnych etapach wegetacji już jesienią mogą nie wydać plonu wcale, lub wydają słabo wykształcone ziarno. Szczególnie wyraźne objawy choroby intensyfikowane są przez okresowe niedobory wody, a sama choroba często mylona jest wiosną w niedoborami substancji pokarmowych.

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia tej choroby, warto stosować odpowiednie praktyki agrotechniczne, takie jak:
– Wybór tolerancyjnych odmian – wybieraj odmiany jęczmienia, które wykazują tolerancję na wirusy.
– Zwalczanie szkodników – monitoruj populacje mszyc i stosuj środki ochrony roślin, gdy ich liczba wzrośnie.
– Rotacja roślin – zmiana gatunków uprawianych w danym miejscu może ograniczyć rozwój patogenów.
– Termin siewu – opóźniony terminu siewu zbóż ozimych, a co za tym idzie wschody roślin może nie pokrywać się z czasem nalotu i żerowania mszyc

Jednym z głównych sposobów przeciwdziałania występowaniu choroby jest lustracja pola i efektywne zwalczanie wektorów choroby jakim są mszyce. Szkodliwość mszyc rozpatrujemy w dwojaki sposób z jednej strony powodują eskalacje wirusa, z drugiej strony powodują również uszkodzenia mechaniczne rośliny, a poprzez wysysanie z sokami składników pokarmowych niezbędnych dla rośliny, pozostawiają tym samym drogę do wnikania chorób grzybowych.

źródło: agrobaseapp.com

Przenoszenie wirusa BYDV zachodzi w sposób pośredni, mszyce nie przekazują go kolejnym pokoleniom lecz poprzez żerowanie na dzikorosnących trawach pobierają określone substancje, które ulegają przemianą w ich przewodzie pokarmowym i stając się wirusami aplikowane są do roślin upranych w momencie nakłucia rośliny. Mszyca najpierw dokonuje nakłuć próbnych, następnie gdy dociera do głębszych tkanek rośliny po kilku godzinach roślina staje się zainfekowana.

Warto zwrócić również uwagę że nie wszystkie mszyce są nosicielami wirusa. Osobniki zainfekowane mają tendencje do przyjmowania ciemnobrunatnego zabarwienia, natomiast osobniki nie będące nosicielami przyjmują barwę jasnobrązową. Mszyce występujące na kłosie oraz górnych partiach rośliny nie infekując roślin, porażenie wirusem BYDV w największym stopniu zachodzi poprzez gatunki mszyc skupiających się na łodygach przy powierzchni ziemi, z tego powodu tak istotny problem narażenia na zakażenie wirusem pojawia się jesienią. Tym bardziej że spadki temperatury, a nawet lekki przymrozek jest im niestraszny, temperaturą graniczną dla występowania tych osobników jest bowiem -6°C.

Aktualnie na rynku jest jeden środek dopuszczony czasowo do jesiennego zwalczania mszyc w jęczmieniu ozimym. Karate Zeon 050 CS to produkt firmy Syngenta który możemy stosować na mocy zezwolenia nr. R/j-3/2024 do 30 listopada 2024 roku. Dopuszczona i rekomendowana dawka to 0,1l/ha. W przypadku pszenicy ozimej oraz jęczmienia jarego natomiast mamy do dyspozycji produkt TopGun 050 CS od firmy ProAgri w zalecanej i rekomendowanej dawce 0,1l/ha.

Należy pamiętać jednak, iż substancja aktywna zawarta w obu preparatach jaką jest lambda-cyhalotryna, to substancja z grupy pyretroidów. Środki z tej grupy notują największą skuteczność w temperaturach poniżej 20 °C.