7 października, 2025
Dolistne dokarmianie – fundament prawidłowego przezimowania rzepaku ozimego
Plon rzepaku ozimego kształtuje się już w okresie jesiennym. Warunkiem jego uzyskania jest prawidłowy rozwój systemu kor...
Nawożenie jesienne nie jest kaprysem, a fundamentalnym zabiegiem agrotechnicznym, który programuje przyszły plon. Prawidłowo odżywione rośliny wchodzą w okres spoczynku zimowego:
- Z silnym i rozbudowanym systemem korzeniowym: co jest kluczowe dla pobierania wody i składników pokarmowych wczesną wiosną, a także zwiększa odporność na suszę.
- Dobrze rozkrzewione: mocne pędy boczne stanowią potencjał plonotwórczy.
- Odporne na niskie temperatury i choroby: potas i mikroelementy, takie jak mangan i miedź, wzmacniają ściany komórkowe, regulują gospodarkę wodną i poprawiają zimotrwałość.
Brak nawożenia jesiennego lub jego niedobory prowadzą do osłabienia roślin oraz zwiększenia ryzyka wymarznięcia i obniżenia plonu.
2. Nawożenie P-K (Fosfor i Potas)
Fosfor i potas to najważniejsze makroelementy jesiennego nawożenia. Stosuje się je przed siewem, aby umożliwić ich wymieszanie z glebą i zapewnić dostępność dla młodych korzeni.
| Pierwiastek | Rola w roślinie | Zalecana dawka | Forma nawozu |
| Fosfor (P) | Odpowiada za rozwój systemu korzeniowego, wzrost pędów i krzewienie. | Pszenica ozima: 80 kg P_2O_5/ha (przy plonie 8 t/ha), Jęczmień ozimy: 11 kg P_2O_5/t plonu. | Najczęściej w nawozach wieloskładnikowych, np. Polifoska, Polidap. |
| Potas (K) | Reguluje gospodarkę wodną, wzmacnia ściany komórkowe, zwiększa mrozoodporność i odporność na suszę. | Pszenica ozima: 160 kg K_2O/ha (przy plonie 8 t/ha), Jęczmień ozimy: 22 kg K_2O/t plonu. | Sól potasowa, siarczan potasu lub nawozy wieloskładnikowe. |
Ważne: Nawozy fosforowo-potasowe należy stosować w odpowiednich proporcjach. Często wykorzystuje się nawozy wieloskładnikowe (NPK), które dostarczają obu składników jednocześnie.
3. Nawożenie azotem (N)
Jesienne nawożenie azotem jest kwestią sporną i wymaga ostrożności. Zbyt duża dawka może spowodować nadmierny wzrost, co osłabi rośliny i zwiększy ryzyko wymarznięcia. Azot jesienią stosuje się tylko w uzasadnionych przypadkach:
- Siew po zbożach lub innych ubogich przedplonach: gdy w glebie brakuje azotu po poprzedniej uprawie.
- Opóźniony siew: nawożenie azotem może pomóc roślinom w nadrobieniu zaległości rozwojowych przed nadejściem zimy.
| Zboże | Zalecana dawka | Forma nawozu |
| Pszenica ozima | 20-30 kg N/ha | Najlepiej w formie amonowej (NH_4+) lub amidowej, np. w nawozach wieloskładnikowych, a w ostateczności mocznik. Unikać formy saletrzanej, która rozhartowuje rośliny. |
| Jęczmień ozimy | 20-40 kg N/ha | Forma amonowa (np. siarczan amonu) jest preferowana, ponieważ jest wolniej pobierana i nie stymuluje nadmiernego wzrostu. |
4. Różnice między pszenicą a jęczmieniem
Choć oba zboża ozime mają podobne wymagania, istnieją pewne różnice:
- Jęczmień ozimy ma zazwyczaj krótszy okres wegetacji jesiennej niż pszenica, co sprawia, że jest bardziej wrażliwy na niedobory składników odżywczych w tym krytycznym okresie. Dlatego tak ważne jest, aby nawożenie P-K zostało przeprowadzone odpowiednio wcześnie.
- Pszenica jest bardziej wymagająca pod względem nawożenia fosforowego (wymaga go więcej), a jęczmień wykazuje większą wrażliwość na niedobór miedzi i manganu.
- Jęczmień zazwyczaj potrzebuje większej dawki potasu niż pszenica, co wynika z jego większych wymagań dotyczących zimotrwałości i twardości słomy.
