Soja czy słonecznik?

SOJA CZY SŁONECZNIK  – odpowiedź jest trudna, ponieważ każdy gatunek ma swoją specyfikę i uwarunkowania.

Są to dwie różne, perspektywiczne uprawy na różne gleby i płodozmiany. Co najważniejsze w soi mamy stale rosnące zapotrzebowanie na nasiona, skutkuje to małymi fluktuacjami cen na rynkach skupowych. Dodatkowo ma atuty jako roślina bobowata w systemie dopłat i ekoschematach. Czyli najlepiej komponuje się w kompleksie pszenno – buraczanym, pamiętając o zmianowaniu z rzepakiem.

Słonecznik jest fantastyczną rośliną na słabsze stanowiska, pod warunkiem, że pamiętamy o nawożeniu adekwatnym do potrzeb i ochronie fungicydowej. Ceny nasion słonecznika są powiązane z rzepakiem, a to gwarantuje opłacalność produkcji na kompleksie gleb żytnio – ziemniaczanych.

Zrozumiemy to tylko poprzez porównanie ,wymagań poszczególnych upraw co do pola, wody, temperatur i całej agrotechniki.

STANOWISKA GLEBOWE I ODCZYN pH

W przypadku soi, jest to roślina żyznych i próchnicznych gleb, które powinny być w dobrej agrotechnice. Słonecznik toleruje słabsze stanowiska glebowe z okresowymi niedoborami wody. Niestety w takich warunkach nie jest w stanie wykazać pełnego potencjału plonowania. Jednym z czynników porównywalnych dla tych upraw jest wrażliwość na niskie pH. Jedna i druga roślina wymaga uregulowanego odczynu gleby i najlepiej się czuje w zakresie 6 – 6,5 pH. Na dobrych sojowych glebach takie pH gwarantuje dobry rozwój bakterii brodawkowych. Natomiast jak słonecznik trafia na słabe gleby w złej kulturze, to mamy problem nie tylko z odczynem ale też z dostępnością Ca dla rośliny. Dlatego przy tych uprawach  należy zwrócić uwagę na wapnowanie, aby zaopatrzyć roślinę w składnik pokarmowy. W warunkach polowych
te rośliny potrafią skumulować od 80 – 200 kg Ca  w masie zielonej. Warto w takim przypadku jeżeli mamy obawy co do dostępności wapna użyć awaryjnie przedsiewnie aktywatorów glebowych na bazie Ca, czy aktywnego wapna. (bi calc +, active CALC).

ZAPOTRZEBOWANIE NA MAKRO I MIKROSKŁADNIKI

Zapotrzebowanie na  makroskładniki pokarmowe w przypadku soi:

Zapotrzebowanie na  makroskładniki pokarmowe w przypadku słonecznika:

Potrzeby pokarmowe tych roślin są duże. Należy założyć poziom plonowania uprawy i po badaniach gleby uzupełnić składniki pokarmowe
do oczekiwanego plonu. Pamiętajmy  o tym, że 30- 40 % składników pokarmowych wyjeżdża z pola z nasionami a reszta wraca do gleby.
Na glebach o lepszym kompleksie sorbcyjnym (soja) nie mamy aż takich dużych problemów z recyklingiem jak na słabszych (słonecznik). 
W tym przypadku są potrzebne bakterie ( np. z preparatu Lignohumat) do przyspieszenia przemian w glebie resztek pożniwnych.

Jak widać zapotrzebowanie na makroskładniki jest porównywalne – tylko w przypadku soi możemy liczyć na bakterie brodawkowe.
W tym przypadku w bilansie N warto uwzględnić średnio 60 kg N/ha i odpowiednio mniej zaplanować do wysiewu. Czyli w N mamy tańszą technologie sojową.

Z mikroelementów należy w słoneczniku zwrócić głównie uwagę na Bor nawet do 150 g na tonę plonu nasion. A w soi głównym mikroelementem jest Mangan do 90 g na tonę nasion.

TECHNOLOGIA UPRAWY

Słonecznik możemy posiać szybciej o 1 do 2 tyg. niż soję. Norma wysiewu słonecznik około 50-70 tyś nasion /ha, soja – 40 – 70 tyś nasiona ha. Im lepsze warunki w soi tym rzadziej siejemy. Im lepsze warunki w słoneczniku tym gęściej siejemy. Tutaj jest dokładnie odwrotnie niż jesteśmy przyzwyczajeni. Soja potrzebuje ciepłego wygrzanego pola do siewu ,, majowego,, aby nie było zahamowania wzrostu i zgorzeli siewek. Słonecznik można siać od razu z kukurydzą z typem ziarna dent, a na pewno przed siewami soi. Soja wymaga równego pola bez kamieni. Takich wymagań nie ma słonecznik. Zdecydowanie wyżej go kosimy.

ZABIEGI HERBICYDOWE

Soja najlepiej wychodzą  opryski doglebowe oparte na – metobromuron, pendimetalina, prosulfokarb dodatkowo na jednoliścienne – fluazyfop-P-butylowy. Przykładowe środki z w/w substancjami: METOBROM PLUS 500 SC, STOMP AQUA 455 CS, BOXER 800 EC, EVOLUTION . Spotyka się też stosowanie chlomazonu. Soja jest prostsza niż słonecznik  w zwalczaniu nalistnym chwastów, ponieważ mamy przetestowane rozwiązania z innych bobowatych. Jeżeli pamiętamy o adiuwantach ( np. Atpolan) i fazach rozwojowych komosy to herbicydy oparte na bentazonie i  imazamoksie dobrze się sprawują np. Corum 502,4 SL czy Foresto 502,4 SL.

Zdecydowanie bardziej złożoną sytuacją mamy w słoneczniku. Na rynku występują 3 typy genetyczne w odpornościach herbicydowych:

• Konwencjonalny – ochrona herbicydowa wyłącznie przed wschodami roślin słonecznika np. metobromuron czy prosulfokarb
• Sulfosłonecznik/ Expres Sun – ochrona powschodowa herbicydami z grupy sulfonomoczników – tribenuron metylu
• Clearfield – ochrona powschodowa herbicydami z rodziny imidazolin – imazamox
  

Pamiętać trzeba o tym, że najtańsze rozwiązanie w systemie Expres Sun niszczy słoneczniki w innych typach.  
W przypadku suszy , niskiego turgoru, wysokiej ewaporacji , zarejestrowane dawki potrafią dawać efekty fito!

ZABIEGI FUNGICYDOWE I INSEKTYCYDOWE

Słonecznik i soja mają podobny zakres głównych chorób. Najważniejszą z chorób jest sklerotinia. Potrafi w obydwu uprawach powodować ogromne straty. Dochodzi do tego że w warunkach dużej presji i przerzepaczonego płodozmianu na uprawach należy zastosować dwa wjazdy. Najczęściej stosuje się mieszaniny difenkonazolu, strobiluryn, protiokonazolu, fludioksonilu. Środki powtarzające się w obydwu uprawach to np. Amistar Gold Max czy Tresso. 

Szkodniki ważne dla obydwu roślin to mszyce a w soi dodatkowo rusałka:

Rusałka osetnik / gąsienica/  potrafi w bardzo dużym stopniu zjeść szybko rośliny.

Soja jak każda roślina bobowata ma swojego strąkowca. W powyższych przypadkach można stosować środki kontaktowe, aczkolwiek warto je pomieszać z Lamnos 20 SP , Matrix 2,5 EC  czy Mospilan 20 SP (które w swoim składzie mają acetamipryd). Żniwa powyższych roślin przypadają  na wrzesień, październik. Jest to wypadkowa doboru klas wczesności i agrotechniki. Zabiegi fungicydowe czy dodatkowe nawożenie N oddala dojrzałość żniwną. Do zbioru należy mieć specjalistyczny sprzęt.

CO WYBRAĆ?

Na słabsze stanowiska o ograniczonym dostępie wody proponuje wybrać słonecznik , ze względu na wysoką tolerancję na suszę. Idealnie komponuje się w płodozmianie z żytem czy pszenżytem. Na tych stanowiskach nie ma problemu z chorobami, ponieważ nie siejemy rzepaku.

Soja jest rośliną idealną na lepszych glebach. Bardzo dobry przedplon pod pszenicę, jeżeli pamiętamy o rozłożeniu resztek pożniwnych soi. Ma dodatkowe wsparcie w ekoschematach i na dobrych glebach w lipcu czy w czerwcu po zakryci międzyrzedzi potrafi jako roślina klimatu kontynentalnego tolerować wysokie temperatury. Tylko należy pamiętać o wspólnych chorobach z rzepakiem.