Ochrona biologiczna

Preparat mikrobiologiczny to sformułowany produkt o określonym składzie, który zawiera wyselekcjonowane szczepy bakterii lub grzybów. To właśnie mikroorganizmy zawarte w preparacie posiadają pożądaną przez użytkownika funkcjonalność, przez co możliwie jest ich wprowadzenie do technologii prowadzenia upraw.

Większość produktów dostępnych w sprzedaży zawiera bakterie, a tylko nieliczne grzyby - głównie z rodzaju Trichoderma. Pierwsze preparaty zawierające mikroorganizmy były przeznaczone do aplikacji doglebowej. W celu polepszenia jej żyzności poprzez zwiększenie aktywności mikrobiologicznej oraz wielokierunkowy korzystny wpływ na rośliny uprawne.

Rozwiązania biologiczne zyskują na znaczeniu w skutek wycofywania kolejnych substancji aktywnych

Obecnie możliwości stosowania preparatów zawierających mikroorganizmy jest dużo szersza niż zmiana żyzności gleby. Rozwiązania biologiczne zaczynają odgrywać coraz większą rolę, ze względu na poszukiwanie rozwiązań, które pozwalają w sposób racjonalny korzystać z zasobów środowiska bez konieczności wprowadzania substancji chemicznych oraz umożliwią wzrost efektywności ekonomicznej upraw.

Produkty stosowane w rolnictwie z reguły są dostosowane do aplikacji w formie oprysku i większości przypadków nie wymagają modyfikacji ustawień opryskiwacza.

Produkty aplikowane doglebowo mogą działać na środowisku glebowym wielokierunkowo:

• przyspieszać rozkład resztek pożniwnych, przez co zwiększa się szybkość uwalniania składników pokarmowym zakumulowanych w tracie sezonu wegetacyjnego w biomasie roślin
• wydzielać do środowiska siderofory, czyli związki chelatujące żelazo, które może być pobierane z gleby przez rośliny uprawne, a przestaje być dostępne dla grzybów
• działać antagonistycznie w stosunku do grzybów patogenicznych bytujących w glebie i powodujących ważne gospodarczo choroby
• indukować przemiany niedostępnych form potasu i fosforu w formy przyswajalne dla roślin
• udostępniać rośliną azot z powietrza glebowego
• działać stymulująca na rozwój systemu korzeniowego
• zwiększać aktywność mikrobiologiczną gleby

Produkty powinny być stosowane zgodnie z przeznaczeniem wskazanym na etykiecie i z wytycznymi producenta związanymi z fazami rozwojowymi roślin uprawnych, ich gatunkiem czy też warunkami aplikacji.

W związku z tym wyróżniamy produkty dedykowane pod konkretne uprawy w celu uzyskania określonej funkcjonalności. Może to być indukowanie biologicznego systemu odporności na zdefiniowanych sprawców chorób występujących na danym gatunku rośliny uprawnej.

Produkty mogą też być ukierunkowane na działanie antagonistyczne w stosunku do określonego agrofaga lub patogenu np. grupa roślin infekowana przez grzyby patogeniczne z jednego rodzaju. Wówczas są przeznaczone do wszystkich gatunków roślin, na których mogą one występować.

Osobną kategorią są produkty zawierające bakterie lub grzyby, które mogą być aplikowane w szerokim zakresie upraw. Najczęściej są to produkty aplikowane doglebowo w celu wielokierunkowego oddziaływania na glebę bądź też udostępniające roślinom azot z powietrza.

Oprysk preparatami mikrobiologicznymi należy wykonać w momencie wystąpienia przesłanek określonych przez producenta. Analizując główną funkcjonalność można wskazać kilka grup produktów:

• indukujące naturalny system odporności - poprawa kondycji i wigoru roślin, który przekłada się na lepszą zdrowotność
• wiążące azot z powietrza - mogą zawierać różne szczepy bakterii, które udostępniają roślinom uprawnym azot z powietrza; ich miejscem działania może być gleba lub część nadziemna
• przyspieszające rozkład resztek pożniwnych i zwiększające żyzność gleby - szybsze uwalnianie składników pokarmowych pobranych w trakcie sezonu wegetacyjnego, słoma jest miejscem zimowania szkodników oraz medium przenoszącym choroby na kolejny sezon wegetacyjny
• zmieniające środowisko bytowania szkodników na niekorzystne - na zasiedlonych roślinach ich żerowanie jest rzadziej obserwowane
• zwiększające rozpuszczalność składników pokarmowych w wodzie - zwiększa się dostępność mikro i makroelementów w formach łatwo przyswajalnych przez rośliny upraw

Rolnictwo stale ewoluuje, dostosowując się do zmieniających warunków produkcji rolnej oraz oczekiwań konsumentów i regulacji prawnych. Malejąca liczba substancji czynnych w środkach ochrony roślin zmusza gospodarstwa do poszukiwania nowych technologii, które umożliwią utrzymanie lub wzrost efektywności ekonomicznej upraw. Jednym z kierunków jest stosowanie preparatów zawierających bakterie i grzyby.

Wzrost dbałości o środowisko naturalne oraz oczekiwania konsumentów dotyczące produkcji żywności z minimalnym udziałem syntetycznych agrochemikaliów sprzyjają stosowaniu mikrobiologicznych preparatów. W związku z tym produkty zawierające korzystne dla roślin bakterie i grzyby będą coraz częściej wykorzystywane w uprawach, wpływając pozytywnie na ich rozwój.