Glifosat ” w pigułce”

17 sierpnia, 2023

Glifosat – dotychczas stosowane dawki można ograniczać

Glifosat jest jednym z najszerzej stosowanych środków ochrony roślin na Świecie. Pomimo brak upraw GMO w Polsce jest także szeroko stosowany. Jest m.in. podstawą uprawy bezorkowej, zwalczania chwastów na torach kolejowych, szeroko stosowany przez działkowców oraz do oczyszczania chodników z chwastów. W rolnictwie służy do niszczenia samosiewów zbóż i innych roślin uprawnych na ściernisku po zbiorach, a także chwastów na polach pod nowe zasiewy. Jest też najlepiej przebadanym herbicydem pod kątem bezpieczeństwa dla środowiska – ulega szybkiemu rozpadowi do prostych, nie szkodliwych związków i nie kumuluje się w środowisku. Pomimo to warto walczyć nad ograniczeniem tego pestycydu w środowisku. Bardzo ważne jest dobieranie dawki herbicydu do występującego zachwaszczenia.

Glifosat – mechanizm działania

Glifosat jest herbicydem systemicznym, wnikającym do roślin wyłącznie przez zielone części. Nie jest pobierany z gleby oraz przez zdrewniałe elementy. W roślinach wykazuje działanie w pełni systemiczne. Krąży po całej roślinie, dzięki czemu może docierać do części roślin które nie miały bezpośredniego kontaktu z herbicydem. W roślinie blokuje procesy powstawania aminokwasów poprzez blokadę enzymu EPSP.

Glifosat – droga do rośliny

Glifosat wnika do rośliny drogą hydrofilową (w przypadku jego rozpuszczenia w adiuwantach olejowych lub w kutykuli zostaje w znacznej większości trwale zatrzymany i nie dociera do miejsca działania). Miejscem do efektywnego wnikania glifosatu są wolne przestrzenie w kutykuli. Ich powstawaniu sprzyja zastosowanie właściwego adiuwanta, który sprzyja ich powstawaniu. Glifosat jest bardzo wrażliwy na twardość wody. Z kationami wapnia, magnezu i innych metali tworzy na powierzchni roślin nierozpuszczalne sole, niewykazujące działania chwastobójczego.

Poprawa działania glifosatu – klucz do skuteczności

Działanie glifosatu możemy poprawić przez kilka działań. Zastosowanie wszystkich z nich jest najkorzystniejsze:

ograniczenie wydatku cieczy roboczej – glifosat należy stosować przy jak najmniejszym możliwym do zastosowania wydatku cieczy roboczej. Przyspiesza to proces wnikania (wysokie stężenie glifosatu w cieczy umożliwia szybsze wnikanie glifosatu do roślin, zgodnie z zasadami dyfuzji). Mniejszy wydatek cieczy roboczej to też mniej wprowadzanego z cieczą roboczą wapnia i inny kationów metali blokujących glifosat. Jeżeli opryskiwacz jest odpowiednio przystosowany wydatek cieczy roboczej może być redukowany nawet do 40 – 50 l/ha.
zastosowanie zewnętrznych adiuwantów: poprawiają działanie glifosatu niezależnie od stosowanej dawki herbicydów. W samym herbicydzie także jest wbudowany adiuwant, jednak ze względu na brak kompatybilności i trwałości nie zawsze w herbicydach są stosowane najlepsze adiuwanty, a takie jakich użycie jest możliwe lub są konkurencyjne cenowo. Redukując dawkę herbicydu, redukujemy jednocześnie ilość wbudowanego adiuwanta i w ten sposób osłabiamy działanie mieszaniny zbiornikowej.
Glifosat wnika do roślin tylko jeżeli jest w pełni rozpuszczony. Wykonywanie zabiegów „na pełnym słońcu” osłabia działanie, gdyż dochodzi do bardzo szybkiego odparowania wody z kropli. W skrajnych warunkach – w warunkach silnej rosy proces wnikania herbicydu do rośliny przebiega mało efektywnie – ciecz robocza na roślinach ulega znacznemu rozcieńczeniu i spada stężenie glifosatu na roślinie, doprowadzając do wolniejszego wnikania herbicydu do rośliny (wolniejsze wnikanie na zasadzie zjawiska dyfuzji).

Dobór adiuwanta do glifosatu

Rolnicy mają wiele możliwości poprawy działania glifosatu np poprzez zastosowanie siarczanu amonu, adiuwanta AS 500 SL, a także inne niekonwencjonalne rozwiązania jak ocet, kwas fosforowy, kwas siarkowy. Siarczan amonu najczęściej jest stosowany w dawce 5 kg/ha. Jest to bardzo prosty adiuwant, który częściowo wiąże wapń i magnez (z magnezem nie jest to trwałe wiązanie – powstaje siarczan magnezu, który bardzo łatwo ulega rozpuszczeniu i magnez może wiązać się ponownie z glifosatem). Kwas fosforowy i siarkowy także częściowo wiąże wapń (powstają fosforany wapnia oraz siarczan wapnia – nierozpuszczalne w wodzie związki).

Porównanie działania adiuwantów oraz nawozów stosowanych łącznie z glifosatem. Adiuwant do glifosatu AS 500 SL

Adiuwant	siarczan amonu	AS 500 SL	AS Premium	surfaktant „zwilżacz”	kwas siarkowy, kwas fosofrowy,	kondycjoner wody
Dawka na ha	5 kg	1,5	1,5	0,1 – 0,2	2 – 3 kg	0,2
Koszt na ha	15 zł	45 zł	50 zł	15 zł	12 zł	15 zł
Obniżenie napięcia powierzchniowego	Brak	Tak	Tak	Tak	Brak	Brak lub bardzo słabe
Właściwości rozluźniania warstwy kutykuli	Brak	Bardzo dobre	Brak	Brak do bardzo dobrych – w zależności od adiuwanta i stosowanej dawki	Brak	Brak
Funkcją zmiękczania wody	Bardzo dobra	Wybitna	Wybitna	Brak	Dobra do bardzo dobrej	Przeciętna do słabej
Funkcja zakwaszania wody	Brak	Brak	Brak	Brak	Tak – zakwaszenie wody do glifosatu nie jest korzystne	Tak – zakwaszenie wody do glifosatu nie jest korzystne
Spowolnienie odparowania wody	Brak	Bardzo silne	Wybitne	Brak – silne zwilżenie roślin przyspiesza parowanie	Brak	Brak – brak wbudowanego humektanta lub jego ilość jest. Za mała
Prostota aplikacji	Wymaga rozpuszczania i przefiltrowania	Wystarczy odmierzyć i wlać do opryskiwacza	Wystarczy odmierzyć i wlać do opryskiwacza	Wystarczy odmierzyć i wlać do opryskiwacza	Wymaga rozpuszczania i przefiltrowania	Wystarczy odmierzyć i wlać do opryskiwacza
Obecność zanieczyszczeń powodujących zatykanie rozpylaczy	Dużo zanieczyszczeń	Brak	Brak	Brak	Dużo zanieczyszczeń, w zależności od jakości produktu	Brak
Ograniczenie pienienia	Brak	Tak – w pakiecie sprzedawany z preparatem Zero Piany	Tak – posiada wbudowany antypieniacz	Adiuwanty silnie pieniące się	Brak	Brak
Możliwość redukcji dawki glifosatu	Ograniczona 10-15%	Nawet do 50%	Nawet do 50%	Brak	Ograniczona 10-15%	Brak
Przeciwskazania	Nie stosować w pełnym słońcu i przy suchym powietrzu, przedawkowanie osłabia działanie glifosatu, nie obniżać dawki herbicydu	Brak	Brak	Nie stosować w pełnym słońcu i przy suchym powietrzu, przedawkowanie osłabia działanie glifosatu, nie obniżać dawki herbicydu	Nie stosować w pełnym słońcu i przy suchym powietrzu, przedawkowanie osłabia działanie glifosatu, nie obniżać dawki herbicydu	Nie obniżać dawek herbicydu

AS 500 SL to opatentowany adiuwant dedykowany do herbicydów wrażliwych na twardość wody jak glifosat, 2,4-D, MCPA, bentazon i inne herbicydy. Posiada wielokomponentowy skład, dzięki czemu działa wielokierunkowo. Żeby wprowadzić wszystkie komponenty w odpowiedniej ilości wymaga stosowania w dawce co najmniej 1 l/ha, najkorzystniej 1,5 l/ha. W jego składzie znajdują się związki obniżające napięcie powierzchniowe, zmiękczające wodę, humektanty (związki spowalniające odparowanie wody) oraz przyspieszające wnikanie glifosatu do komórek roślinnych (uruchamiające tzw. pompę protonową).

Dawkowanie glifosatu

Dawki należy dobierać w zależności od zachwaszczenia, fazy wzrostu oraz pory roku. Zalecane dawki herbicydu zawierające glifosat 360 g/l w okresie jesiennym z adiuwantem AS 500 SL.

Chwast	Dawka herbicydu zawierający glifosat 360 g/l l/ha	Dawka AS PREMIUM l/ha
Samosiewy zbóż	0,75	1,5
Samosiewy rzepaku	1,25	1,5
Perz	1,5	1,5
Skrzyp polny	Brak działania
Mieszanina siewek chwastów do 5 cm wysokości	1,25	1,5
Mieszanina chwastów do 10 cm wysokości	2	1,5
Stare lucerniska oraz użytki z dużą ilością traw	4	1,5
TUZ	4	1,5

Zalecane dawki w sadach i do zwalczania barszczu Sosnowskiego z adiuwantem AS 500 SL

Chwast	Dawka herbicydu zawierający glifosat 360 g/l l/ha	Dawka AS 500 SL l/ha	Uwagi!
Sady	5	1,5	Stosować z Anty Dryft Maxx – zapobiega uszkodzeniu części nadziemnych przez krople ulegające znoszeniu
Barszcz Sosnowskiego	5,5	1,5	Wykonywać do 40 cm wysokości

Zalecane dawki w okresie wiosennym z adiuwantem AS 500 SL

Chwast	Dawka herbicydu zawierający glifosat 360 g/l l/ha	Dawka AS 500 SL l/ha
Poplony	2,25	1,5
Zachwaszczenie z jesieni/zimy chwastami dwuliściennymi	2,5	1,5
Zachwaszczenie z jesieni/zimy chwastami jednoliściennymi	1,5	1,5
Perz	1,5	1,5

Fot.1. Porównanie działania siarczanu amonu (5 kg/ha), AS 500 SL (1,5 l/ha) na zachwaszczonym ściernisku przy zastosowaniu niskiej dawki herbicydu zawierającego glifosat 360 g/l (1,25 l/ha)

Fot. 2. Efekt zastosowania adiuwanta AS 500 SL w dawce 1,5 l/ha z herbicydem Roundup 360 SL Plus w dawcę 0,5 l/ha i 130 l/ha cieczy roboczej.