Azot Jesienią- klucz do przezimowania i wysokiego plonu zbóż i rzepaku

Jesienne nawożenie azotem to jeden z najważniejszych i budzących najwięcej kontrowersji zabiegów agrotechnicznych w uprawie ozimin. Chociaż Program Azotanowy reguluje terminy i dawki, odpowiednia strategia zasilania azotem w tym okresie jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju roślin, ich zimotrwałości oraz programowania przyszłego plonu.

Azot w Rzepaku Ozimym – inwestycja w zimotrwałość

Rzepak ozimy ma spośród ozimin największe zapotrzebowanie na azot jesienią. Prawidłowe odżywienie azotem jest niezbędne do wykształcenia kluczowego dla zimowania pokroju rośliny:

• Duża, zwarta rozeta liściowa: Gromadzi substancje zapasowe, które roślina wykorzysta do przetrwania zimy i szybkiej regeneracji wiosną.
• Gruba szyjka korzeniowa: Stanowi magazyn energii i jest najważniejszym czynnikiem warunkującym zimotrwałość.
• Rozwinięty system korzeniowy: Zapewnia lepsze pobieranie wody i składników pokarmowych oraz głębsze zakorzenienie, co zwiększa odporność na wymarzanie.
• Programowanie plonu: Już jesienią, w fazie 5-8 liści, rzepak zawiązuje zalążki pędów bocznych i kwiatostanów, co decyduje o potencjale plonotwórczym.

Dawki, Forma i Termin

Uwaga: Przenawożenie azotem jesienią jest niebezpieczne, ponieważ prowadzi do wybujania rzepaku (nadmiernie wyniesiony pąk wierzchołkowy i wydłużona szyjka korzeniowa), co drastycznie zmniejsza jego mrozoodporność i zwiększa podatność na choroby.

Azot w Zbożach Ozimych – wpływ na krzewienie

Potrzeby azotowe zbóż ozimych jesienią są znacznie mniejsze niż w przypadku rzepaku. Jednak i one wykorzystują azot do budowy podstawowych elementów plonu, głównie liczby źdźbeł (kłosów). Prawidłowe odżywienie azotem we wczesnych fazach rozwojowych wspiera proces krzewienia.

Jesienne nawożenie azotem w zbożach jest celowe zwłaszcza w przypadku:

• Stanowisk o niskiej zawartości azotu mineralnego (po przedplonach słabiej wzbogacających glebę w azot).
• Późnych siewów (jęczmień ozimy, żyto), aby stymulować szybszy rozwój i lepsze rozkrzewienie przed zimą.
• Pozostawienia słomy na polu, gdzie konieczne jest zastosowanie dodatkowej dawki azotu (maksymalnie 30 kg N/ha) na rozkład resztek pożniwnych.

Dawki i Zasada Stosowania

W przypadku zbóż, nawożenie azotem jesienią nie jest zawsze konieczne, jeśli zasobność gleby jest wystarczająca i nie pozostawiono na polu dużej ilości słomy.

Aspekty Prawne i Ograniczenia

Należy pamiętać, że jesienne nawożenie azotem jest ściśle regulowane przez Program Azotanowy. Obowiązujące przepisy określają:

Terminy stosowania nawozów azotowych

• Nawozy mineralne i płynne: 20–25 października 
• Nawozy naturalne stałe: 31 października 
• Nawozy naturalne płynne: 31 października 
• W wyjątkowych sytuacjach (np. susza, nadmierna wilgotność): rolnik może zastosować nawozy do 30 listopada, jednak w praktyce jest to trudne ze względu na konieczność rozpuszczenia nawozów w glebie i niską temperaturę. 

Podsumowanie

Azot jesienią to niezbędny składnik dla prawidłowego rozwoju rzepaku ozimego i wspierający krzewienie zbóż. Kluczem do sukcesu jest precyzja i umiar. Największy błąd to przenawożenie rzepaku, które osłabia jego zimotrwałość. Zawsze należy dążyć do stosowania azotu w formie amonowej lub amidowej i uwzględniać zasobność gleby oraz wymagania Programu Azotanowego.