Słonecznik – skąd takie duże zainteresowanie tą uprawą?
Na Polskie pola szturmem wchodzi słonecznik uprawiany na olej. Według złożonych wniosków o dopłaty bezpośrednie [rejestrupraw.arimr.gov.pl] areał tego gatunku zwiększył się w 2022r o ponad 230% w stosunku do poprzedniego – 2021!
Skąd takie duże zainteresowanie tą uprawą?
Słonecznik to gatunek ciepłolubny, głęboko korzeniący się (nawet do 2,5m w głąb profilu glebowego), dzięki czemu ma dużo lepszy dostęp do składników odżywczych oraz wody. Dodatkowo rośnie silnie omszony, dzięki czemu jest jeszcze bardziej „zabezpieczony” przed nadmierną transpiracją. Wszystkie te cechy powodują, że gatunek ten jest często wybierany jako dobre rozwiązanie na stanowiska glebowe, gdzie często występuje problem okresowej suszy.
Jaką odmianę wybrać?
Podstawowym kryterium przy wyborze odmiany słonecznika jest odpowiedni dobór wczesności do regionu uprawy tak samo jak w przypadku kukurydzy czy soi. Zbyt wczesna odmiana nie wykorzysta potencjału stanowiska, natomiast zbyt późna nie zdąży dojrzeć, co narazi rolnika na dodatkowy koszt suszenia lub w skrajnych sytuacjach niełupka nie zdąży dojrzeć przed przymrozkami.
Rozpoczynając uprawę słonecznika warto postawić na bardzo wczesne i wczesne odmiany, które na pewno w warunkach Polskich osiągną dojrzałość technologiczną. Jedną z takich odmian jest RGT Nicolleta z hodowli RAGT, która idealnie koreluje wyjątkową wczesność z wysokością potencjalnego plonu. Dodatkowo odmiana charakteryzuje się podwyższoną odpornością na wyleganie oraz odpornością na zarazę słonecznika. Kolejną odmianą, na która warto zwrócić jest ES Monalisa z hodowli IGP o wczesnym terminie kwitnienie i dojrzewania, którą charakteryzuje bardzo wysoką zawartością oleju (ok. 50%)
Słonecznik jest alternatywą dla rzepaku?
Słonecznik ma zgoła inne wymagania glebowe i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe, więc niekoniecznie pola „rzepaczane” są dla niego odpowiednie. Natomiast jeśli zdecydujemy się na siew na tym samym polu, należy zachować bezwzględnie 5-6 letnią przerwę między tymi dwoma gatunkami, ponieważ atakują je te same patogeny grzybowe powodujące zgniliznę twardzikową, a także szarą pleśń. Infekcje obu z nich potrafią drastycznie wpłynąć na potencjał plonowania. Ze składników pokarmowych słonecznik potrzebuje najwięcej potasu i azotu. Aby wytworzyć 1 t niełupek i odpowiednią ilość łodyg oraz liści słonecznik, musi pobrać 70 kg N, 90 kg K2O i 26 kg P2O5,. Należy jednak bardzo rozważnie zapewnić pokrycie zapotrzebowania słonecznika szczególnie na azot , ponieważ jest to gatunek bardzo żarłoczny, który pobiera składniki pokarmowe w dużo większej ilości niż tak naprawdę potrzebuje. Skutkiem nadwyżki azotu jest nadmierna, wybujałość części wegetatywnej prowadząca do wyższej podatności na wyleganie i w konsekwencji opóźnianie terminu dojrzewania koszyczków i niełupek. Warto również zwrócić szczególną uwagę na wysokie wymagania słonecznika pod kątem zapotrzebowania na potas, ponieważ gatunek ten bardzo luksusowo go pobiera i pozostawia stanowisko ekstremalnie ubogie w potas. Należy uwzględnić ten fakt przy planowaniu nawożenia pod roślinę następczą po słoneczniku.